Tóm tắt

Bài báo phân tích các chính sách hiện hành về phục hồi môi trường và đóng cửa mỏ tại Việt Nam, đồng thời so sánh với kinh nghiệm quốc tế từ một số quốc gia có hệ thống quản lý tiên tiến như Úc, Hoa Kỳ, Trung Quốc và Nga. Trên cơ sở phân tích, so sánh, nhóm tác giả nhận diện những bất cập trong công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động đóng cửa mỏ, cũng như đánh giá các rủi ro môi trường – xã hội – tài chính phát sinh trong quá trình này và đề xuất các giải pháp nhằm tối ưu hóa lợi ích ở quy mô khu vực. Phương pháp nghiên cứu được áp dụng bao gồm phân tích chính sách đa chiều (bao gồm SWOT và PESTLE), phân tích định lượng dữ liệu rủi ro và mô hình hóa chi phí – lợi ích. Kết quả nghiên cứu cho thấy Việt Nam cần hoàn thiện khung pháp lý về đóng cửa mỏ, nâng cao cơ chế giám sát và tăng cường sự tham gia của cộng đồng địa phương, đồng thời ứng dụng công nghệ Hệ thống thông tin địa lý GIS, công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) trong giám sát hậu khai thác. Việc áp dụng các giải pháp kỹ thuật đặc thù theo vùng (đối với mỏ than, titan, đá vôi, quặng kim loại, v.v.) là hướng tiếp cận hiệu quả nhằm phục hồi môi trường và sử dụng bền vững đất đai sau khai thác. Bài báo cũng đề xuất mô hình đánh giá rủi ro đóng cửa mỏ như một công cụ hỗ trợ hoạch định chính sách và ra quyết định cho giai đoạn sau khai thác khoáng sản.