Tóm tắt
Khu vực trung tâm phức Nếp lồi Tạ Khoa thuộc huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La. Đây là vùng có cấu trúc địa chất hết sức phức tạp, được cấu tạo bởi nhiều loại đá, nhưng chủ yếu là các thành tạo trầm tích biến chất cao, tạo nên phần nhân của phức nếp lồi, phủ trên là các thành tạo biến chất và các thành tạo nguồn phun trào trẻ hơn. Các đá này bị các thể magma có thành phần và nguồn gốc đa dạng xuyên cắt, gây biến đổi mạnh mẽ. Các đá trầm tích biến chất trong khu vực bị tác động bởi ít nhất 5 pha biến dạng và 2 pha biến chất chính, trong đó pha biến dạng 1 là pha biến dạng mạnh mẽ nhất, đi kèm sự kiện biến chất thứ nhất (M1), đạt tướng amphibolit với sự hình thành rộng rãi của fibrolit. Pha biến dạng 2 diễn ra trong điều kiện nhiệt áp duy trì từ pha 1 và tạo nên sự kết tinh cục bộ của silimanit. Pha biến dạng 3 liên quan tới sự kiện biến chất 2 ở mức độ thấp hơn, dẫn tới sự thay thế giật lùi của tổ hợp khoáng vật nhiệt độ cao hơn bằng tổ hợp khoáng vật biến chất thấp hơn. Các pha biến dạng muộn hơn có mức độ biểu hiện yếu ớt và không tác động đáng kể tới bình đồ cấu trúc khu vực. Kết quả định tuổi U-Pb của các hạt zircon và monnazit trong các đá trầm tích biến chất và pegmatitic magma bằng phổ khối ion độ nhạy phân giải cao (SHRIMP) cho thấy đá trầm tích biến chất được hình thành muộn nhất vào đầu kỷ Devon (411 Tr.n). Pha biến dạng sớm nhất (B1) tác động lên chúng có thể bắt đầu từ giữa Carbon và kéo dài ít nhất đến đầu Trias (tương ứng với 250 Tr.n) khi kịch điểm biến chất của pha biến chất 1 (M1) xảy ra. Quá trình biến dạng tiếp tục với Pha 2 diễn ra ở chế độ nhiệt áp cao được duy trì từ Pha 1 trong thời gian khoảng từ 230-240 Tr.n. Pha biến dạng thứ 3 diễn ra tương đồng với quá trình biến chất ở nhiệt độ thấp hơn, có thể do sự nâng cao tạo núi và bóc mòn, tạo ra thế hệ khoáng vật biến chất thấp thay thế các khoáng vật biến chất cao. Các pha biến dạng muộn hơn đều diễn ra trong điều kiện giảm nhiệt-áp, tương ứng với sự nâng lên dần và bóc mòn của vỏ Trái đất nhưng không làm ảnh hưởng lớn đến bình đồ cấu trúc khu vực.