Tóm tắt

Bài báo tiến hành phân tích chi tiết hai mặt cắt đá trầm tích tướng vận chuyển khối vùng nước sâu (DWMTD) (Quảng Trạch, Hương Sơn) và hai mặt cắt trầm tích silic chứa vi hóa thạch (Minh Hóa, Đức Thọ) ở miền Trung Việt Nam. Trên bình đồ kiến tạo khu vực, vùng này nằm trong Đai uốn nếp Trường Sơn (TSFB), thuộc rìa Đông Bắc địa mảng Đông Dương. Kết quả nghiên cứu cho thấy, có một hệ thống sườn lục địa nước sâu có phương Tây Bắc – Đông Nam tồn tại ở đây trong suốt giai đoạn Devon muộn – Carbon sớm. Hóa thạch Trùng tia (Radiolaria) và Vỏ nón (Tentaculites) từ đá silic (chert) trong hệ tầng Ngọc Lâm (mặt cắt Minh Hóa) xác định tuổi trầm tích là Devon muộn, trong khi các đá silic trong hệ tầng Thiên Nhẫn (mặt cắt Đức Thọ) chứa Trùng tia có tuổi Tournai – Vise sớm (Carbon sớm). Số liệu địa hóa, thạch học và hóa thạch chỉ ra rằng các đá silic ở Minh Hóa có lẽ hình thành trong môi trường gần chân lục địa, còn đá silic ở Đức Thọ tích tụ ở nông hơn trên sườn lục địa. Hai mặt cắt DWMTD, phân bố ở giữa hai mặt cắt Minh Hóa và Đức Thọ, củng cố thêm bối cảnh rìa lục địa này. Hệ thống này kéo dài sang Trung Lào, tuy nhiên chúng tương phản với Đai uốn nếp Loei (rìa tây địa mảng Đông Dương), Đông Bắc Thái Lan – nơi xuất hiện một vỏ đại dương trong giai đoạn Devon muộn – Carbon sớm, và hoạt động núi lửa dạng cung liên quan đến hút chìm trong kỷ Carbon. Tại TSFB, sự vắng mặt của một vỏ đại dương thực thụ có lẽ đã ngăn cản quá trình hút chìm và hoạt động magma cung tuổi Carbon.