Tóm tắt

Nghiên cứu các đá granit phức hệ Ngân Sơn (huyện Ngân Sơn, Bắc Kạn) nhằm làm rõ đặc điểm thạch học, thành phần địa hóa và tuổi đồng vị U-Pb zircon. Phức hệ gồm 2 pha xâm nhập chính: pha 1 là granit, granit biotit, granit 2 mica, pha 2 là các mạch granit aplit, pegmatit.  Đặc điểm thạch học cho thấy các đá có cấu tạo định hướng với thành phần khoáng vật chính: thạch anh (21-28%), plagioclas (23-40%), felspat kali (26-43%), biotit (1-6%), muscovit (3-12%); khoáng vật phụ apatit, zircon, sphen. Đặc điểm địa hóa đặc trưng với hàm lượng SiO₂ cao (72,21-76,78%), tổng lượng kiềm cao (Na₂O+K₂O=5,59-7,79%); chỉ số bão hòa nhôm lớn hơn 1 (1,08-1,74) và Mg# thấp (20,25-33,92). Tất cả các mẫu đều thể hiện dị thường âm Ba, Sr, Ti và s-Eu (Eu_N/SQRT(Sm_N*Gd_N) dao động 0,35-0,48. tỷ lệ CaO/Na₂O (0,33-0,52) và Al₂O₃/TiO₂ dao động 28,5-52,1. Những điểm này tương đồng với granit kiểu S khu vực Lachland và Hymalaya, chỉ ra nguồn gốc nóng chảy từ đá biến chất giàu vật chấy sét.

Định tuổi LA-ICP-MS trên zircon cho giá trị tuổi trung bình ²⁰⁶Pb/²³⁸U dao động 432-434 Tr.n (Llandovery, Silur sớm), khẳng định một giai đoạn hoạt động magma Silur tại khu vực.

Kết quả cho thấy granit phức hệ Ngân Sơn mang đặc trưng S-granit, hình thành liên quan đến kiến tạo núi Caledoni và có khả năng liên hệ với đới khâu Bắc Quang–Bản Rịn giai đoạn Caledoni.